◄آموزه‌هایی از تحلیل سانحه برخورد دو قطار در ونژو چین
تین‌نیوز| وبلاگ عباس قربانعلی بیک-بر اساس آمار اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها در سال 2014 راهآهن چین با شبکه ریلی 67 هزار کیلومتری که 37 هزار کیلومتر آن برقی و 13 هزار کیلومتر آن دوخطه بوده با حمل 3000 میلیارد واحد حمل (تن کیلومتر و نفرکیلومتر) توانسته رکورد جهانی حمل ریلی را به نام خود ثبت کند. (2300 میلیارد تن کیلومتر و800 میلیارد نفر کیلومتر با ناوگانی متشکل از حدود 20 هزار لکوموتیو، 10هزار قطارخودکشش، 59 هزار واگن مسافری و 700 هزار واگن باری)
این کشور با وجود تاخیر بیش از 40 ساله در احداث شبکه راهآهن سریعالسیر ظرف مدت کمتر از ده سال با سرمایه گذاری سنگین چندصد میلیارد دلاری (از جمله 109 میلیارد دلار در سال 2010) به نتایج بسیار حیرت انگیزی دست یافت و علاوه بر گذشتن از مرز 13 هزار کیلومتر شبکه خطوط سریع السیر، در سال 2014 به رکورد 145 میلیارد نفر کیلومتر (63% بیشتر از عملکرد سریع ژاپن که طی نیم قرن اخیر سرآمد راه آهنهای جهان بوده) رسید.
راهبرد قطار سریعالسیر در نیمه اول دهه 90 میلادی در شرایطی شکل گرفت که سرعت متوسط قطارها به زیر 50 کیلومتر بر ساعت رسید که منتج به کاهش شدید سهم ریلی و افزایش تقاضای سفرهای هوایی و آزادراهی گردید که با اقداماتی مانند دو خطه و برقیکردن خطوط طی پنج مرحله افزایش سرعت تا سال 2004 سرعت حداکثر در 7700 کیلومتر از خطوط به 160 کیلومتر بر ساعت و در سال 2007 با ورود قطارهای سریع سرعت متوسط به 70 رسید.
با وجود برنامه و سرعت قابل تقدیر راهآهن این کشور در طرح و اعمال سیاستهای انتقال فناوری پیشرفته در بخشهای خط، علائم، خط برقی و ناوگان سریعالسیر از کشورهای پیشرو جهان در این زمینه به نظر میرسد آموزش و مهارتهای کارکنان و خدمه نتوانست همپای انتقال فناوری رشد یابد که بویژه در قطارهای سریع منجر به چندین سانحه شد.
سانحه برخورد دو قطار سریعالسیر بر روی پل طویل راهآهن در حومه شهر ونژو (Wenzhou) در استان ژیجیانگ چین، در 23 ژوئیه سال 2011 اتفاق افتاد، در این سانحه دو قطار از خط خارج شدند كه در پی آن از مجموع 1630 مسافر دو قطار، 40 نفر كشته و 192 نفر مصدوم شدند كه مصدومیت 12 نفر شدید بود. این حادثه اولین حادثه در خطوط راهآهن سریعالسیر چین و سومین حادثه مرگبار پس از فاجعه قطار آلمان در 1998 و حادثه سال 2013 در اسپانیا بوده است.
این تصادف تأثیر عمیقی بر توسعه خطوط پرسرعت گذاشت و كاهش اعتماد عمومی به این نوع خطوط ریلی و كاهش مسافرت با این نوع قطارها، تعلیق موقت ساخت و ساز راهآهن با سرعت بالا تا زمان بررسی حادثه و خدشه‌دار شدن شهرت چین در زمینه خطوط پرسرعت ریلی را در پی داشت. در بعد شاخص‌های اقتصادی، سهام شركتی كه با همكاری بمباردیر، سازنده یكی از قطارهای حادثه‌دیده بود، 14 درصد سقوط كرد و در هنگ‌كنگ، سهام گروه مسئول طراحی و تولید سیستم‌های ایمنی و كنترل تردد قطارها، 19 درصد ارزش خود را ازدست داد.
در پی این حادثه، وزیر راهآهن چین از انجام تحقیقات جامع دو ماهه در این زمینه خبر داد. تحقیقات رسمی نشان می‌داد سیستم‌های سیگنالینگ الكترونیكی به دلیل معیوب بودن، در هشدار دادن به قطار دوم مبنی بر وجود یك قطار متوقف روی همان مسیر، ناموفق عمل كرده است. وی همچنین از یك سری اشتباهات مدیریتی نیز انتقاد كرد.
در 28 دسامبر سال 2011 گزارش رسمی ارائه شده به شورای دولتی در اختیار عموم قرار گرفت. بر اساس این گزارش، این حادثه به دلیل نقص جدی در طراحی تجهیزات مركز كنترل و تجهیزات بازرسی و آسیب‌دیدگی تجهیزات در اثر برخورد صاعقه بوده است. صاعقه باعث سوختن فیوز شده بود و این امر باعث ارسال اشتباه سیگنال سبز به مركز كنترل شده بود كه در تضاد با منطق ایمنی (Fail safe) علائم ریلی است.
